De gebouwen van de Berg-Stichting zijn in 1971 gesloopt om plaats te maken voor de nieuwbouw van scholengemeenschap Laar & Berg. De herinnering aan het Joodse kindertehuis vervaagt daarna snel. Het feit dat vrijwel alle bewoners in december 1942 gedwongen naar Amsterdam zijn verhuisd en daarvandaan zijn gedeporteerd, bracht met zich mee dat de ramp zich buiten het zicht van het dorp voltrok. In 2015 kenden weinigen in het dorp het dramatische verhaal.
Dat veranderde toen in 2016 de geschiedenis van Laren in WO II weer opnieuw onder de aandacht kwam met de publicatie van Schieten op de Maan, Gezag en Verzet in Laren NH in WO II door Teun Koetsier en Elbert Roest. In augustus 2016 nam Ineke Hilhorst, die de redactie van dat boek had gedaan, het initiatief om te komen tot een monument ter herinnering aan de slachtoffers.
Op 20 april 2017 is het monument onthuld. Daarmee is een belangrijk stuk van de Larense geschiedenis en de Holocaust onder de aandacht gekomen.
De slag om de Berg-Stichting
Onderdeel van het initiatief was ook de verschijning van een boek met het verhaal van de Berg-Stichting. Het wordt onder meer gebruikt als lesmateriaal in de 3e klas van Scholengemeenschap Laar & Berg.
“Bij het 9e transport met de tram gaat er iets mis. Vijfentwintig volwassenen en oudere kinderen arriveren bij het Muiderpoortstation en komen middenin een straatrazzia terecht, waarbij alle Joden worden opgepakt. Een lid van de ordedienst van de Joodse Raad, te herkennen aan een witte band om de arm, probeert de groep nog te waarschuwen, maar het is al te laat. De oud-officier Reitsema kan gelukkig erg autoritair optreden. Onmiddellijk stelt hij de groep dan ook op in het gelid. De man met de witte band zet hij voorop. Hij schreeuwt een paar commando’s en marcheert de groep af in de richting van de Plantage Middenlaan. Daar staat de Hollandse Schouwburg – toen Joodse Schouwburg genoemd -, waar alle Joden bij elkaar worden gedreven om te worden gedeporteerd. Iedereen die het ziet, denkt dat er een groep Joden is opgepakt. De groep marcheert echter regelrecht naar het Rapenburg, dat in dezelfde richting ligt, maar dan wat verderop. Misschien is dat het moment, waarop Reitsema zich realiseert dat hij in een zwaar gevecht is beland. Hij noemt het later De Slag om de Berg-Stichting. In het landelijke Laren kun je misschien nog hopen dat het allemaal een nare droom is, in Amsterdam dient zich de keiharde realiteit aan.”
Uit De slag om de Berg-Stichting, door Ineke Hilhorst, Teun Koetsier en Elbert Roest – Laren NH, 2017.
ISBN 978-90-77285-42-8 NUR 693
The battle for the Berg Foundation
– Bruna
– Bol
– Kobo
– Standaardboekhandel.be
Luisterboek ‘De slag om de Berg-Stichting’
Ter gelegenheid van de herdenking heeft een aantal betrokkenen het boek voorgelezen op Dorpsradio.nl De totale lengte is 3 uur.
U kunt het hieronder terugluisteren.
Op de fotocollage herkent u burgemeester Nanning Mol, wethouder Ton Stam, ds Job de Bruijn, oud-bewoners Maurits Groen en Femke Roos-Meijer, Bloeme Keilson, Sally Berg-familielid Mariëtte Koster, Leo Janssen, auteurs Ineke Hilhorst en Teun Koetsier, bestuursvoorzitter Timo Smit en penningmeester Jos Joosen.